آیا می دانید پلاستیک چیست؟
پلاستیک محصولی که در صنایع مختلف کاربرد داشته و انواع مختلفی دارد.
– پلاستیک سخت
– پلاستیک نرم
– پلاستیک شفاف
– پلاستیک مات
جالب است بدانید پلاستیک همانند سایر عناصر مثل چوب و چرم در تمامی شاخه‌ها کاربرد دارد. در حال حاضر بیش از ده هزار نوع پلاستیک مختلف در جهان وجود دارد. مواد اولیه برای تولید پلاستیک، نفت و گاز هستند.
سوختهای فسیلی با اکسیژن و کلر مخلوط شده تا برای ساخت انواع پلاستیک بکار رود، همانطور که میدانیم تمامی اقلام مصرفی در هنگام خرید در بسته‌بندی و نایلون‌های پلاستیکی عرضه می‌شوند. کمی بخود بیاندیشید، حتما شما هم بعد از خرید بسته و نایلون‌هایی را که باز می‌کنید بعد از مصرف بدون توجه آنها را دور می‌اندازین!!
حال فکر کنید اگر همه این بسته‌ها و نایلون‌ها را جمع کنید و دور نریزیم چه اتفاقی می افتد؟ در یک ماه چه میزان مواد زائد پلاستیکی مانند این نایلون‌ها و جعبه‌های پلاستیکی و خودکار خالی جمع می شود؟
تا سال ۱۹۵۰ میلادی ماده اولیه تولید پلاستیک در اروپا زغال‌سنگ بود و برای تولید آن از قطران زغال‌سنگ، گاز زغال‌سنگ و آمونیاک قطران زغال‌سنگ منبعی برای مواد شیمیایی آروماتیک مانند بنزن، تولوئن فنول، نفتالین و محصولات وابسته استفاده می‌شد که در نهایت به تولید پلاستیک ذیل ختم می‌شود:
– رزین‌های پلی استیرن
– نایلون‌ها
انواع پلاستیک:
– پلاستیک قابل بازیافت
– پلاستیک غیرقابل بازیافت
معمولا مردم فکر می‌کنند که پلاستیک‌ها زباله هستند.
آنان تصور می‌کنند پلاستیک‌ها زباله‌هایی که غیر قابل بازیافت‌اند. از آنجایی که برای تولید این مواد از سوختهای فسیلی استفاده می‌شود، پلاستیک‌ها را از بین برنده این نوع سوخت می‌شناسند. همانطور که میدانیم تولید پلاستیک از لحاظ مصرف انرژی و مصرف سوخت‌ها از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه هستند. یعنی انرژی خیلی کمتری برای تولید یک بطری پلاستیکی نسبت به ساخت بطری شیشه‌ای مصرف می‌شود.
از آنجایی که پلاستیک‌ها وزن کمی دارند انرژی کمتری برای حمل آنها صرف می‌شود.
مدفون کردن پلاستیک‌ها در زمین راه نامناسبی است. در صورتی که مناسب‌ترین را بازیافت کردن آنهاست.
این روش موجب بازیابی برخی ارزشهای پلاستیک می‌شود، که می‌تواند سبب تولید دوباره برخی اقلام پلاستیکی شوند.
بهتر است بدانید سوزاندن زباله‌های پلاستیکی فواید بسیار زیادی دارد زیرا از انرژی شیمیایی حاصل از سوراندن آنها می‌توان برای تولید بخار و در مرحله بعد تولید الکتریسیته استفاده کرد.
در صورتی که دفن کردن زباله‌های پلاستیکی نه تنها برای ما سودی ندارد بلکه دفن کردن زباله‌های پلاستیکی به معنی دفن همیشگی آنهاست. چرا که این پسماندها تجزیه ناپذیرند. با توجه به این که صنعت پلاستیک ارتباط تنگاتنگی با صنعت نفت دارد، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در حقیقت می‌توان گفت هنگامی که نفت به اتمام برسد، دیگر قادر به تولید پلاستیک نخواهیم بود.
پیشرفت صنعت پتروشیمی بزرگترین عامل در رشد صنعت پلاستیک است.
صنعت پتروشیمی از راه صنعت پلاستیک و تولیدات آن به طور محسوس در جنبه‌های مختلف زندگی روزمره ما کاربرد دارد. طی چند دهه‌ی اخیر صنعت پلاستیک رشد چشمگیری داشته است.
اگر چه پلاستیک‌های مصنوعی از اواخر قرن نوزدهم به صورت عمده وارد بازار شدند، اما درحقیقت صنعت پلاستیک بعد از به پایان رسیدن جنگ جهانی دوم و ساخت مواد اولیه پتروشیمیایی به صورت نسبتا ارزان وارد بازار شدند و به خرید و فروش رسیدند.
پیشرفت در صنعت پلاستیک از تمامی صنایع دیگر قابل توجه‌تر بوده، این تفاوت به خاطر مزایای فناوری‌های جدید و دخالت دادن پارامتر‌های اقتصادی در جایگزین کردن پلاستیک‌ها بجای موادی مانند: فلز، شیشه، چوب، سرامیک و… است.
به عنوان مثال:
در صنعت ساختمان لوله‌های پلاستیکی جایگزین لوله‌های فلزی شده‌اند چون هم از نظر مالی ارزان‌تر بوده و هم نصب آنها راحت‌تر انجام میگیرد .
در لوازم خانگی قطعات پلاستیکی به خاطر سبک بودن و بازده بالا جایگزین بسیار مناسبی به جای قطعات فلزی هستند.
مثال‌های دیگر که می‌توان برای تفهیم بیشتر این موضوع بیان کرد این است که امروزه انواع پلاستیک‌های پلیمری موجود در بازار ۷۰ % شان از چهار گروه ذیل تولید می‌شوند:
1- PS پی اس
2- PP پ پ
3- PE پی ای
4- PVC پی وی سی
تقسیم بندی پلاستیک‌ها بر اساس بنیان اصلی به شکل زیر میباشد:
مصنوعی یا صنعتی
نیمه مصنوعی
طبیعی
منبع تولید پلاستیک‌های صنعتی آنها زغال‌سنگ میباشد که شامل فرم آلدئید ، اوره فرم آلدئید و فلوئور کربن می باشد.
کاربرد پلاستیک‌ها در صنعت:
۱- مصارف گسترده‌ای در ساختمان‌ها مثل لوله آب فاضلاب، لایه‌های ضد رطوبت بین دیوارها و کفپوش‌ها، عایق‌کاری در سقف و دیوارها، تزئین دیوار و ….
۲-کاربرد موادی مثل (پیزوالکتریک، پیروالکتریک، ینلیدن فلوئورید) در بلند‌گوها و وسایل اطلاع رسانی
۳- کاربرد پلاستیک‌ها در بسته بندی مثل بطری‌ها، ظروف یک بار مصرف
۴- اصلی ترین مصرف کننده پلاستیک صنایع خودرو سازی است .
قطعاتی که در اتومبیل بکار می‌روند:
– باطری
– سیم کشی خودرو
– سوئیچ برق
– کلاهک‌های تقسیم
– تزئین بدنه
– پروانه رادیاتور
– لوله آب
– لوله بنزین
– مخازن آب سردکن و چندین قطعه دیگر پلاستیکی موجود در یک خودرو مثل کمربند ایمنی، سپر اتومبیل، شبکه رادیاتور و… .
وزن قطعات پلاستیکی به کار رفته در خودرو بسیار کم است. به صورتی که در یک خودرو کوچک اروپایی حدود چهار صد و پنجاه قطعه مختلف از نوعی پلاستیک به نام پلی استال استفاده می‌شود که میانگین وزن آنها از یک کیلوگرم بیشتر نیست.
۵- وسایل حمل و نقل بین المللی دریایی و هوایی مانند : کشتی‌ها و هواپیما‌ها
۶- مبلمان و لوازم خانگی و اداری
۷- تجهیزات کارخانه‌ای مثل لوله‌های صنعتی، پمپ‌ها، شیر‌ها، شیشه اتاق‌های کنترل که از موادی همچون PTFE – PVC تولید می‌شود.
۸- صنعت عکاسبرداری
۹-صنعت تولید کیف و کفش
۱۰- استفاده از پلاستیک جهت چاب کاغذ
۱۱-وسایل پزشکی مثل آمپول تزریق و ….
